Індеттік аурулардың мониторингі зертханасы

Зертхана меңгерушісі БУРАШЕВ ЕРБОЛ ДОСАНҰЛЫ, «6D060700-Биология» мамандығы бойынша PhD, молекулалық биология, вирусология, індетті аурулардың мониторингі және эпидемиологиясы саласындағы маман.

«Ақуыздарды үш өлшемді модельдеу арқылы антигендік құрылымы өзгерген кезде тұмау вирусының патогенез процесін зерттеу», «SARS-COV-2 вирусына қарсы препараттардың вирусқа қарсы белсенділігін in vitro зерттеу және COVID-19 айналымдағы штамдарына молекулалық-эпидемиологиялық талдау жүргізу» сияқты жобалардың орындаушысы, сондай-ақ «COVID-19 коронавирустық инфекциясына қарсы вакцинаны әзірлеу» ҒТБ бойынша жауапты орындаушы болды, сондай-ақ «Қазақстан Республикасының аумағындағы арбовирустардың мониторингі» гранттық қаржыландыру жобасын орындаушы болды.

Қазіргі уақытта келесі жобалар мен ғылыми-техникалық бағдарламалардың (ҒТБ) басшысы және орындаушысы болып табылады:

  • ЖРН AP19676553 «Құстардың аса қауіпті вирустық ауруларын эпидемиологиялық мониторингілеу және диагностикалаудың заманауи құралдарын әзірлеу» жобасының жетекшісі;
  • ИРН АР19678678 «Қазақстандағы флавиавирустардың таралуы және генетикалық әртүрлілігі» жобасын орындаушысы;
  • «Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығын қамтамасыз ету» 100 кіші бағдарламасы бойынша «Қоғамдық денсаулықты қорғау» 070 бағдарламасы бойынша өткізілетін «Ғылым саласындағы биологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөніндегі қызметтер» мемлекеттік тапсырмасы бойынша ҒТБ орындаушысы.

Covid-19 пандемиясы кезінде Е.Д. Бурашев «COVID-19 қоздырғышының молекулалық-генетикалық қасиеттерін зерттеу» бағыты бойынша «ҚР БҒМ БМҚ-ОТ-22 COVID-19 коронавирустық инфекциясына қарсы вакцина әзірлеу» жауапты орындаушысы болды. ҒТБ орындау нәтижелері бойынша Е.Д. Бурашев «Халық алғысы» медалімен және «Денсаулық сақтау ісінің үздігі» төсбелгісімен марапатталды.

Соңғы бес жылда (2018 жылдан бастап) 36 ғылыми мақала жариялады, оның ішінде 15-і WOS және Scopus индекстейтін журналдарда, 12-сі қазақстандық журналдарда, оның ішінде ҚР БҒМ Білім және ғылым саласындағы бақылау комитеті ұсынған журналдарда. Сонымен қатар, 2011 жылдан бастап ол 7 өнертабыстың авторы болды, оның 3-і ветеринария саласында өндіріске енгізілді.

Е.Д. Бурашевтің дәйексөз индексі (Хирш индексі) соңғы үш жылда WoS ақпараттық базасы бойынша – 5, Scopus – 6.

Е.Д. Бурашев Институттың қоғамдық өміріне белсенді қатысады. 2015-2021 жылдары БҚПҒЗИ жас ғалымдар кеңесінің төрағасы болды және қоғамдық қызмет түрі бойынша Институт қызметкерлері үшін конкурстар, семинарлар мен халықаралық конференциялар ұйымдастыруға белсенді қатысты.

Е.Д. Бурашев 2021 жылғы тамыздан 2023 жылғы қаңтарға дейін Қордай аудандық VII сайланған мәслихатының депутаты болды. Қойылған міндеттерді орындау барысында аудандық мәслихаттың «Құрметті депутат» атағына ие болды, сондай-ақ «Ізгілік» орденімен марапатталды.

Зертхана заманауи деңгейде ғылыми зерттеулер жүргізуге мүмкіндік беретін эксперименттік базасы (BSL-2) бар негізгі бөлімшелердің бірі болып табылады. BSL-2 зертханасы биологиялық қауіпті азайту бағдарламасы (PUBU) аясында салынған.

Негізгі міндеттер:

  • Биотехнология, эпизоотология және молекулалық эпизоотология саласындағы зерттеулер;
  • аса қауіпті аурулардың эпизоотологиялық мониторингі;
  • жануарлар ауруларын балау мен алдын алудың заманауи құралдары мен әдістерін әзірлеу.

Негізгі жетістіктер

  • «Neethling-RIBSP» штаммынан алынған нодулярлы дерматитке қарсы вакцина
  • COVID-19 коронавирустық инфекциясының алдын алуға арналған QazCovid-in® (QazVaс) инактивтелген вакцинасы
  • COVID-19 коронавирустық инфекциясының алдын алуға арналған каприпоксвирусқа негізделген QazCovid-CPV векторлық вакцинасы
  • ІҚМ трихофитиясына қарсы вакцина
  • «ЛД» штаммынан жасалған етқоректілердің обасына қарсы культуралық вирусвакцинасы
  • Обаға, жұқпалы гепатитке және етқоректілердің парвовирустық энтеритіне қарсы вакцина
  • Оба, жұқпалы гепатит және етқоректілердің парвовирустық энтериті кезіндегі емдік-профилактикалық сарысу.

Негізгі басылымдар:

— Orynbayev M.B., Hitch A.T., Kerimbayev A.А., Nisanova R.K., Sultankulova K.T., Rystayeva R.A., Omarova Z. D., Kassenov M.M., Tailakova E.T., Smith G.J.D., Mendenhall I.H. Serological exposure in Bactrian and dromedary camels in Kazakhstan to a MERS or MERS-like coronavirus. Transboundary and Emerging Diseases 2022 Sep;69(5):e1374-e1381. DOI: 10.1111/tbed.14468

— Khairullin B., Zakarya K., Orynbayev M., Abduraimov Y., Kassenov M., Sarsenbayeva G., Sultankulova K., Chervyakova O., Myrzhakhmetova B., Nakhanov A., Nurpeisova A., Zhugunissov K., Assanzhanova N., Nurabayev S., Kerimbayev A., Ershebulov Z., Burashev Y., Kulmagambetov I., Davlyatshin T., Sergeeva M., Buzitskaya Z., Stukova M., Kutumbetov L. Efficacy and safety of an inactivated whole-virion vaccine against COVID-19, QazCovid-in®,  in healthy adults: A multicentre, randomised, single-blind, placebo-controlled phase 3 clinical trial with a 6-month follow-up. eClinicalMedicine, V.50,2022, https://doi.org/10.1016/j.eclinm.2022.101526.

Chervyakova, O.; Issabek, A.; Sultankulova, K.; Bopi, A.; Kozhabergenov, N.; Omarova, Z.; Tulendibayev, A.; Aubakir, N.; Orynbayev, M. Lumpy Skin Disease Virus with Four Knocked Out Genes Was Attenuated In Vivo and Protects Cattle from Infection. Vaccines 2022, 10, 1705. https://doi.org/10.3390/vaccines10101705

— Sultankulova K.T., Shynybekova G.O., Issabek A.U., Mukhami N.N., Melisbek A.M., Chervyakova O.V., Kozhabergenov N.S., Barmak S.M., Bopi A.K., Omarova Z.D., Alibekova D.A., Argimbayeva T.U., Namet A.M., Zuban I.A., Orynbayev M.B. The prevalence of pathogens among ticks collected from livestock in Kazakhstan. Pathogens 2022, 11, 1206. https://doi.org/10.3390/pathogens11101206

— Karagulov A.I., Argimbaeva T.U., Omarova Z.D., Tulendibaev A.B. , Dushaeva L. Zh., Aubakir N.A., Melisbek A.M.,  Sultankulova K.T., Alibekova D.A., Nametov A.M., Lozovoy D.A. , Orynbayev M.B. The Prevalence of Viral Pathogens among Bats in Kazakhstan. Viruses 2022, 14, 2743. https://doi.org/10.3390/v14122743

— Chervyakova, O.; Issabek, A.; Sultankulova, K.; Bopi, A.; Kozhabergenov, N.; Omarova, Z.; Tulendibayev, A.; Aubakir, N.; Orynbayev, M. Lumpy Skin Disease Virus with Four Knocked Out Genes Was Attenuated In Vivo and Protects Cattle from Infection. Vaccines 2022, 10, 1705. https://doi.org/10.3390/vaccines10101705

— Sultankulova K.T., Dzhekebekov K., Orynbayev M.B., Burashev Ye.D., Melisbek A.M., Barmak S.M., Kozhabergenov N., Issabek A.U., Chervyakova O.V., Namet A.M., Zakarya K., Fereidouni S. Evidence for flock transmission of individual subtypes and strains of avian influenza viruses: A monitoring study of wild birds in Kazakhstan. Virus Research 320 (2022) 198898, https://doi.org/10.1016/j.virusres.2022.198898

— Orynbayev M.B., Nissanova R.K., Kopeyev S.K., Issimov A., Zakarya K.D., Sultankulova K.T., Kutumbetov L.B., Tulendibayev A.B., Myrzakhmetova B., Burashev E.D., Chervaykova O.V.,  Nurabayev S.S., Nakhanov A.K., Kock R.A. 2021. Lumpy skin disease in Kazakhstan. Tropical Animal Health and Production (2021) 53:166 https://doi.org/10.1007/s11250-021-02613-6

— Sultankulova K.T., Shynybekova G.O., Issabek A.U., Mukhami N.N., Melisbek A.M., Chervyakova O.V., Kozhabergenov N.S., Barmak S.M., Bopi A.K., Omarova Z.D., Alibekova D.A., Argimbayeva T.U., Namet A.M., Zuban I.A., Orynbayev M.B. The Prevalence of Pathogens among Ticks Collected from Livestock in Kazakhstan. Pathogens 2022, 11, 1206. https://doi.org/10.3390/pathogens11101206

— Zakarya K., Kutumbetov L., Orynbayev M., Abduraimov Y., Sultankulova K., Kassenov M., Sarsenbayeva1 G., Kulmagambetov I., Davlyatshin T., Stukova M., Khairullin B. Safety and immunogenicity of a QazCovid-in® inactivated whole-virion vaccine against COVID-19 in healthy adults: a randomized, single-blind, placebo-controlled phase 1 clinical trial with a 6 months follow-up and an open-label phase 2 clinical trial in Kazakhstan. eClinicalMedicine, 00 (2021) 101078 https://doi.org/10.1016/j.eclinm.2021.101078.

— Zhugunissov K, Zakarya K, Khairullin B, Orynbayev M, Abduraimov Y, Kassenov M, Sultankulova K, Kerimbayev A, Nurabayev S, Myrzakhmetova B, Nakhanov A, Nurpeisova A, Chervyakova O, Assanzhanova N, Burashev Y, Mambetaliyev M, Azanbekova M, Kopeyev S, Kozhabergenov N, Issabek A, Tuyskanova M and Kutumbetov L (2021) Development of the Inactivated QazCovid-in Vaccine: Protective Efficacy of the Vaccine in Syrian Hamsters. Front. Microbiol. 12:720437. DOI: 10.3389/fmicb.2021.720437

— Fereidouni S., Freimanis G., Orynbayev M., Ribeca P., Flannery J., King D., Zuther S., Beer M., Hoper D., Kydyrmanov A., Karamendin K., Kock R.  Mass mortality of Saiga antelopes in Kazakhstan in 2015, results of NGS investigation. Emerging Infectious Diseases Vol. 25, No. 6, June 2019, p.1136-1143 DOI: https://doi.org/10.3201/eid2506.180990

— Mendenhall I. H., Kerimbayev A.A., Strochkov V.M., Sultankulova K.T., Kopeyev S.K., Su Yvonne CF, Smith G JD, Orynbayev M.B. Discovery and characterization of novel bat coronavirus lineages from Kazakhstan. Viruses 2019, 11, 356; DOI: 10.3390/v11040356

— Robinson S., Milner-Gulland E.J., Grachev Y., Zuther S., Orynbayev M., Lushchenkina A., Morgan E., Beauvais W., Singh N., Khomenko S., Cammack R., Kock R. (2019) Opportunistic bacteria and mass mortality in ungulates: lessons from an extreme event. Ecosphere 10(6):e02671. DOI https://doi.org/10.1002/ecs2.2671

— Orynbayev M., Sultankulova K., Sansyzbay A., Rystayeva R., Shorayeva K.., Namet A., Fereidouni S., Ilgekbayeva G., Barakbayev K., Kopeyev S., Kock R. Biological Characterization of Pasteurella multocida Circulating in Saiga Population // BMC Microbiology. — 2019. — 19:37. DOI https://doi.org/10.1186/s12866-019-1407-9

— Orynbayev M.B., Fereidouni S., Sansyzbai A.R., Seidakhmetova B., Strochkov V. M., Nametov A.M., Sadikaliyeva S.O., Nurgazieva A., Tabynov K.K., Rametov N. M., Sultankulova K.T. (2018) Genetic diversity of Avian avulavirus-1 (Newcastle disease virus genotypes VIg and VIIb) circulating in wild birds in Kazakhstan // Arch Virol.  DOI: 10.1007/s00705-018-3815-9

— Kock R., Orynbayev M., Robinson S., Zuther S., Singh N., Beauvais W., Morgan E. R., Kerimbayev A., Khomenko S., Martineau H., Rystaeva R., Omarova Z., Wolfs S., Hawotte F., Radoux J., Milner-Gulland E.J. Saigas on the brink: multi-disciplinary analysis of the factors influencing a mass die-off event // Sci. Adv. – 2018. – 4. — 2314. DOI: 10.1126/sciadv.aao2314

— Sultankulova K.T. Kozhabergenov N.S., Strochkov V.M., Burashev Y.D., Shorayeva K.A., Chervyakova O.V., Rametov N.M., Sandybayev N.T., Sansyzbay A.R., Orynbayev M.B. New oligonucleotide microarray for rapid diagnosis of avian viral diseases.         Virology Journal (2017) 14:69 DOI https://doi.org/10.1186/s12985-017-0738-0

— Beauvais W., Orynbayev M., Guitian J. Empirical Bayes estimation of farm prevalence adjusting for multistage sampling and uncertainty in test performance: a Brucella cross-sectional serostudy in southern Kazakhstan // Epidemiol. Infect. – 2016. — 144(16). – Р. 3531-3539.  DOI: 10.1017/S0950268816001825

— Orynbayev M.B., Beauvais W., Sansyzbay A.R., Rystaeva R.A., Sultankulova K.T., Kerimbaev A.A., Kospanova M.N., Kock R.A. Seroprevalence of infectious diseases in saiga antelope (Saiga tatarica tatarica) in Kazakhstan 2012-2014 // Prev Vet Med. – 2016. – 127. – Р. 100-104. DOI: 10.1016/j.prevetmed.2016.03.016

— Kock R.A., Orynbayev M.B., Sultankulova K.T., Strochkov V.M., Omarova Z.D., Shalgynbayev E.K., Rametov N.M., Sansyzbay A.R., Parida S. Detection and Genetic Characterization of Lineage IV Peste Des Petits Ruminant Virus in Kazakhstan // Transbound Emerg Dis. – 2015. — 62(5). – Р. 470-479. DOI: 10.1111/tbed.12398

Қызмет көрсету:

  • Жабайы және ауыл шаруашылығы жануарлары мен құстарының аса қауіпті ауруларына балама жасау.
  • Шаруашылықтарды аурулардан сауықтыру бойынша ұсыныстар әзірлеу.