Зертхана меңгерушісі Еспембетов Болат Аманбайұлы, ветеринария ғылымдарының кандидаты, профессор. Биотехнология, жануарлардың бактериялық ауруларына балама жасау, вакциналық және микробқа қарсы препараттар, өңдеу және тамақ өнеркәсібі үшін бактериофагтар жасау саласының маманы. 140-ден астам ғылыми жұмыстың авторы, оның ішінде ҚР БҒМ Білім және ғылым саласындағы бақылау комитеті ұсынған журналдарда 25 ғылыми мақала, Thomson Reuters мәліметтері бойынша нөлдік емес импакт-факторы бар халықаралық рецензияланатын, оның ішінде Scopus-пен индекстелетін ғылыми журналдарда 14 мақала, 28 өнертабыс, 2 монография бар. Халықаралық және республикалық конференциялардың материалдарында 20-дан астам баяндама тезистері жарияланды. Білім және ғылым саласындағы жемісті жұмысы үшін ҚР БҒМ Ғылым комитетінің (2013ж.), ҚР Білім және ғылым министрлігінің (2017ж.) Құрмет грамоталарымен марапатталған. Облыстың дамуына қосқан үлесі үшін медальмен марапатталған (Жамбыл облысының әкімі 2021 ж.).
2017 жылы «ҰҒТЭО» ақ «Ғылым көшбасшысы-2017» дипломымен, Ресей және ТМД бойынша Clarivate Analytics дипломымен марапатталды. «Агроөнеркәсіптік кешенді орнықты дамыту және ауыл шаруашылығы өнімдерінің қауіпсіздігі» бағыты бойынша ұлттық ғылыми кеңестің мүшесі (2020 жылдан бастап). Екі магистр дайындады, қазіргі уақытта 1 PhD докторанттың ғылыми жетекшісі болып табылады. Web of Science және Scopus бойынша Хирш индексі (h-index)-6,0.
Негізгі міндеттері:
- Ветеринариялық препараттарды (вакциналар) әзірлеу;
- Ветеринария және тамақ өнеркәсібіне арналған санациялаушы препараттар мен бактериофагтарды әзірлеу;
- Бруцеллезге қарсы антимикробтық препараттар мен вакциналардың тиімділігі мен қауіпсіздігін клиникаға дейінгі зерттеу;
- Бактериялық этиологиядағы аса қауіпті ауруларға эпизоотологиялық мониторинг жүргізу;
- Жануарлардың бактериялық инфекциялары қоздырғыштары антигендерінің продуцент-штаммдарын алу.
Негізгі жетістіктері:
– Бруцеллезге қарсы вакцина алуған арналған бруцеллездік иммунды-доминантты ақуыздарды экспрессациялайтын INFLUENZAVIRUS тегінің ORTOMYXOVIRIDAE тұқымдасының А тұмауы вирусының FLU-NS1-124-L7/L12-H5N1, FLU-NS1-124-OMP16-H5N1,FLU-NS1-124-L7/L12-H1N1 және FLU-NS1-124-OMP16-H1N1 рекомбинантты штаммдарының консорциумы;
– полимеразды тізбекті реакция әдісі арқылы В тұмауын балауға арналған тест-жүйе;
– жануарлардың бруцеллезін балау кезінде радиалды иммунды-диффузияға арналған антиген;
– иттердің бруцеллезін балау кезінде агглютинацияның модификациялық реакциясына арналған антиген;
– алдын алуға және балауға арналған препараттарды дайындауға арналған Pasteurella Multocida бактерияларының аттенуацияланған штаммдары;
– ірі қара мал бруцеллезінің серодиагностикасына арналған R-антиген;
– Ірі қара мал бруцеллезінің серодиагностикасына арналған R-қан сарысуы;
– Медициналық, ветеринариялық, тұрғын жайлардың, тағам өндірістерінің және көліктің ауасы мен беткі қабаттарын селективтік профилактикалық дезинфекциялауға арналған полифагтардың биопрепараты.
– жылқылардың эпизоотиялық лимфангоитіне қарсы инактивтендірілген вакцина жасау технологиясы әзірленді.
– жылқылардың сақауын емдеуге арналған биопрепаратты дайындау технологиясы әзірленді.
Негізгі жарияланымдар:
— Yespembetov B., Syrym N.S., Zinina N. “Geospatial distribution of species and biovars of Brucella in Kazakhstan». 68 th Annual Brucellosis Reasearch Conference. – Marriott
Downtown, Chicago. Illinnois, USA. December 5-6 2015y.
— Еспембетов Б.А., Зинина Н.Н., Сырым Н.С. Заражающая доза вирулентного штамма B. melitensis 16-m для мелкого рогатого скота // Ветеринария. – 2015. -№ 12. — С.46-49.
— Yespembetov B., Syrymkyzy N., Zinina N. Distribution of Brucella species in South Kazakhstan // 71 th Annual Brucellosis Research Conference. – Marriott Downtown, Chicago. Illinnois, USA. December 1-2 2018.
— Tabynov K., Yespembetov B., Ryskeldinova S., Zinina N., Kydyrbayev Zh., Kozhamkulov Y., Inkarbekov D., Sansyzbay A. Prime-booster vaccination of cattle with an influenza viral vector Brucella abortus vaccine induces a long-term protective immune response against Brucella abortus infection // Vaccine. — 2016. — 34:438-444. (Impact factor-3.6)
— Tabynov K., Yespembetov B., Sansyzbay A. Novel vector vaccine against Brucella abortus based on influenza A viruses expressing Brucella L7/L12 or Omp16 proteins: Evaluation of protection in pregnant heifers // Vaccine. — 2014. — 32(45):5889-92. (Impact factor-3.6)
— Tabynov K., Kydyrbayev Zh., Ryskeldinova Sh., Yespembetov B., Syrymkyzy N., Akzhunusova I. and Sansyzbay A. Safety of the novel vector vaccine against Brucella abortus based on recombinant influenza viruses expressing Brucella L7/L12 and OMP16 proteins, in cattle // Journal of Vaccines and Immunology. — 2014. — 1:101.
— Tabynov K., Kydyrbayev Zh., Ryskeldinova Sh., Yespembetov B., Zinina N., Assanzhanova N., Kozhamkulov Y., Inkarbekov D., Gotskina T., Sansyzbay A. Novel influenza virus vectors expressing Brucella L7/L12 or Omp16 proteins in cattle induce a strong T-cell immune response, as well as high protectiveness against B. abortus infection // Vaccine. — 2014. — 32(18):2034-41. (Impact factor-3.6)
— Tabynov K., Sansyzbay A., Kydyrbayev Z., Yespembetov B., Ryskeldinova S., Zinina N., Assanzhanova N., Sultankulova K., Sandybayev N., Khairullin B., Kuznetsova I., Ferko B., Egorov A. Influenza viral vectors expressing the Brucella OMP16 or L7/L12 proteins as vaccines against B. abortus infection // Virology Journal. — 2014. – 11. — 69. (Impact factor-2.18)
— Yespembetov B., Syrymkyzy N. Diagnostics of tuberculosis and differentiation of nonspecific tuberculin reactions in animals // Brazilian journal of microbiology/Impact-factor 1,2. http: //dx.doi.org/10/1016/j.bjm.2017.07.004 1517-8382/© 2017 Published by Elsevier Editora Ltda.
— Еспембетов Б.А., Сырым Н.С. Выбор индикаторных культур микобактерий для проверки литического действия микобактериофагов // Вестник Ульяновской государственной сельскохозяйственной академии. – 2017. — №1(37). — С.77-81.
— Еспембетов Б.А., Сырым Н.С. Бактериофаги как альтернатива антибиотикам // КазНАУ «Исследования, результаты». – 2018. — №1.
— Еспембетов Б.А., Сырым Н.С., Сармыкова М.К. Разработка биопрепарата полифага в качестве дезинфицирующего средства бактериальных инфекций // Сборник материалов научно-практической конференции «Бактериофаги – теоретическое и практические аспекты применения в медицине, ветеринарии и пищевой промышленности», Нижний Новгород. — 2018.
— Yespembetov B., Syrym N., SyzdykovM., Kuznetsov A.,Koshemetov Zh. , Mussayeva A. «Impact of geographical factors on the spread of animal brucellosis in the Republic of Kazakhstan». Comparative Immunology, Microbiology and Infectious Diseases.Volume 67, December 2019, 101349.https://doi.org/10.1016/j.cimid.2019.101349.Импактфактор: 1.871 индексация по WoS (Science Citation Index) Q1.
— Syrym N., Yespembetov B., Sarmykova M., Konbayeva G., Koshemetov Zh. «Reasons behind the epidemiological situation of brucellosis in the Republic of Kazakhstan». Acta Tropica. 191. Pp.98 2019 Импакт-фактор: 2.5.Volume 191, March 2019, Pages 98-107. https://doi.org/10.1016/j.actatropica.2018.12.028.Импакт фактор 2.68. Квартиль: Q1.
— Yespembetov B.,Syrym N.S.*, Zininan N.N., Sarmykova M.K., Konbayeva G.M. «Phenotypic and genotypic characteristics of brucella isolates from the republic of kazakhstan». Tropical animal health and production.51(8). 2019.Pp: 2361-2370.DOI: 10.1007/s11250-019-01941-y.Импактфактор: 1.20.,Квартиль: Q2.Процентиль:46.
— D.Bugybayeva, Zh.Kydyrbayev, N. Zinina, N. Assanzhanova, B.Yespembetov. «A new candidate vaccine for human brucellosis based on influenza viral vectors:a preliminary investigation for the development of an immunization schedule in a guinea pig model». Infection diseases of poverty. (2021) 10:13, 10 pages https://doi.org/10.1186/s40249-021-00801-y, Web of Science IF=3,6, Q1.
— Zh.Kondibaeva, B.Yespembetov, K.Abeuov and N.Syrym. « Inactivated vaccine against Aujeszky’s disease». Veterinary World, EISSN: 2231-0916. Available at www.veterinaryworld.org/Vol.14/November-2021/16.pdf.
— IssabekovS.S., Syrym N. S., Yespembetov B.A., Sambetbayev A. A., Alikhanov K. D. «Prospects of bacteriophage collections in disinfectant applications». Veterinary World, EISSN: 2231-0916 Available -231 www.veterinaryworld.org/Vol.15/ January-2022/28.pd at рр. 220 Q1 Quartile 2021-2022, Percentile – 79/ https://academic-accelerator.com/Quartile/Veterinary-World.
Ұсынылатын қызметтер:
- Brucella abortus, Brucella melithensis және Brucella suis бруцелла түрлеріне қатысты сүт қышқылды бактериялар штаммдарының антагонистік белсенділігі;
- Биопрепараттарға арналған бактериялық биомассаны жинастыру;
- Апробациялық зерттеулерді ұйымдастыру.
E-mail: ribsp@biosafety.kz
Жұмыс телефоны: +7(72636) 7-22-28, ішкі 126.